Η καρκινική καχεξία ορίζεται ως ένα σύνθετο πολυπαραγοντικό μεταβολικό σύνδρομο και χαρακτηρίζεται από μια ακούσια απώλεια βάρους, απώλεια μυϊκής μάζας με ή και χωρίς τη ταυτόχρονη απώλεια λίπους, φλεγμονή, έντονο κορεσμό, ανορεξία και αδυναμία και προέρχεται είτε λόγω μειωμένης πρόσληψης τροφής είτε λόγω του ότι ο μεταβολισμός των θρεπτικών συστατικών διαφοροποιείται στα άτομα με καρκίνο. Προσβάλει τα 2/3 των καρκινοπαθών και συχνά είναι ήδη εμφανής κατά την διάγνωση.

Πιο συγκεκριμένα, ουσίες που παράγονται από τον ίδιο τον όγκο, οι κυτοκίνες μπορούν να επηρεάσουν τον νευροενδοκρινικό έλεγχο της όρεξης οδηγώντας σε ανορεξία, απώλεια μυϊκής μάζας και εξάντληση των αποθηκών λίπους που χρησιμεύουν ως ενεργειακή απόδοση για τον οργανισμό σε τέτοιες καταστάσεις έλλειψης ενέργειας. Η καρκινική καχεξία έχει ταξινομηθεί στην προ-καχεξία, στην καχεξία και στην εγκατεστημένη καχεξία.

Ως προ-καχεξία ορίζεται η μικρότερη από 5% ακούσια απώλεια βάρους συνοδευόμενη με τη παρουσία ανορεξίας ή με μειωμένη ανοχή στη γλυκόζη ενώ καχεξία χαρακτηρίζεται η ακούσια απώλεια βάρους μεγαλύτερη από 5% τους τελευταίους 6 μήνες ή ΔΜΣ (Δείκτης μάζας σώματος) μικρότερη από 20Kg/m2 και ακούσια απώλεια έως τώρα μεγαλύτερη από 2%. Τα στάδια της καχεξίας και περισσότερο της προ-καχεξίας είναι αυτά στα οποία πρέπει να δοθεί η απαραίτητη προσοχή και να γίνουν οι κατάλληλες ενέργειες από τη ομάδα υποστήριξης του ασθενή.

Η σαρκοπενία, ένα φαινόμενο που συχνά παρουσιάζεται σε ηλικιωμένα άτομα, αναφέρεται στην αυτή καθ αυτή προοδευτική απώλεια μυϊκής μάζας και δύναμης και θεωρείται ως ένα άκρως σημαντικό διαγνωστικό κριτήριο της καρκινικής καχεξίας. Η αξονική τομογραφία άνω-κάτω κοιλίας (CT) καθώς και η απεικόνιση μαγνητικού συντονισμού (MRI) θεωρούνται οι πιο αξιόπιστες μέθοδοι αξιολόγησης της σύνθεσης του σώματος και ανίχνευσης του φαινομένου της σαρκοπενίας. Υπολογίζεται με τα μέχρι τώρα δεδομένα ότι ένα ποσοστό περίπου 10%-20% της κατάληξης ασθενών με καρκίνο οφείλεται στον υποσιτισμό και την εγκατεστημένη καρκινική καχεξία και όχι στην ίδια τη νόσο. [1]

Ωστόσο, πρόσφατες μελέτες σε ευρωπαϊκά νοσοκομεία υποδεικνύουν ότι δυστυχώς μόνο ένα 30-60% των ασθενών με καρκίνο που διατρέχουν κίνδυνο υποσιτισμού έλαβε την απαραίτητη διατροφική υποστήριξη (διατροφικά συμπληρώματα ή/και παρεντερική σίτιση ή/και εντερική σίτιση). [2]

Πηγές:

• J. Arends et al. / Clinical Nutrition 36 (2017) 1187- 1196, ESPEN expert group recommendations for action against cancer-related malnutrition.
• Hebuterne et al, Prevalence of malnutrition and current use of nutrition support in patients with cancer. J Parenteral Enteral Nutrition 2014;38(2):196204.