Το γάλα και τα γαλακτοκομικά όπως το γιαούρτι και τα τυριά αποτελούν πολύ καλές πηγές ασβεστίου και πρωτεΐνης, στοιχεία που αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι μιας ισορροπημένης διατροφής. Δεν υπάρχουν επιστημονικά ισχυρές ενδείξεις που να συσχετίζουν τα γαλακτοκομικά προϊόντα με κάποιο τύπο καρκίνου. Χρειάζεται προς το παρόν περισσότερη έρευνα επί του θέματος.

Ορμόνες στο γάλα

Σε κάποιες χώρες της Ευρώπης καθώς και στην Αμερική, υπήρξε έντονη ανησυχία σχετικά με τη χρησιμοποίηση μιας τεχνητής ορμόνης, την ονομαζόμενη Βόεια Αυξητική Ορμόνη (BGH) που την βρίσκουμε επίσης και με το όνομα Σωματοτροπίνη (BST). Η ορμόνη αυτή δινόταν στα ζώα με σκοπό να παραχθεί διπλάσια ποσότητα γάλακτος αλλά και κρέατος. Γάλα και γαλακτοκομικά από αγελάδες που τους δίνουν την γενετικώς αυτή σχεδιασμένη ορμόνη περιέχουν αυξημένες ποσότητες μιας άλλης ορμόνης, τον ινσουλινομιμούμενο αυξητικό παράγοντα IGF-1 που ενοχοποιείται για τον καρκίνο του μαστού, του παχέος εντέρου και του προστάτη. Η χρήση της rBGH έχει πλέον απαγορευτεί σε Ευρώπη, Καναδά, Ιαπωνία, Ν. Ζηλανδία και Αυστραλία καθώς είχε καταστροφικές επιπτώσεις στην υγεία των ζώων και διάφορα ευρήματα από μελέτες υποδεικνύουν ότι τα προϊόντα αυτά θα μπορούσαν να έχουν αρνητικές επιπτώσεις και στον άνθρωπο. Στην Ελλάδα απαγορεύεται ήδη εδώ και χρόνια η χρήση της εν λόγω ορμόνης επομένως δεν έχουμε κανένα λόγο να μη προτιμήσουμε τα εγχώρια προϊόντα μας. Όσον αφορά στα εισαγόμενα προϊόντα, αν θέλετε να είστε πλήρως προστατευμένοι μπορείτε να διαβάζετε τις ετικέτες και να βεβαιωθείτε ότι γράφουν «rBGH free», «χωρίς τεχνητές ορμόνες» ή «βιολογικό γάλα».

Κόκκινο κρέας και η συσχέτιση του με τον καρκίνο

Η αντίληψη ότι όλα τα κόκκινα κρέατα είναι επικίνδυνα είναι εν μέρει εσφαλμένη. Η δυτικού τύπου διατροφή, η οποία χαρακτηρίζεται από υψηλή κατανάλωση κόκκινου κρέατος, υψηλών σε λιπαρά γαλακτοκομικών, επεξεργασμένων δημητριακών, γλυκών και αναψυκτικών έχει συσχετιστεί με αυξημένο κίνδυνο του παχέος εντέρου. Συγκεκριμένα έχει τεκμηριωθεί ένας ισχυρός συσχετισμός μεταξύ του συγκεκριμένου είδους καρκίνου και της υψηλής κατανάλωσης κόκκινου κρέατος. [1]

Έχουν προταθεί πολλές υποθέσεις με επικρατέστερη αυτή που ενοχοποιεί την αιμοσφαιρίνη του αίματος του κόκκινου κρέατος, το στοιχείο που προσδίδει το χρώμα στο αίμα, η οποία μπορεί να προκαλέσει ανεπιθύμητες ενέργειες στο βλεννογόνο του εντέρου όπως βλάβες στο DNA. Ορισμένα όμως θρεπτικά συστατικά έχουν την ικανότητα να συμβάλουν στην μείωση των βλαβερών επιδράσεων του σιδήρου της αίμης του κόκκινου κρέατος και πρωταρχική θέση σε αυτό κατέχουν οι φυτικές ίνες της διατροφής οι οποίες επιταχύνουν τη διέλευση τροφής στο έντερο, μειώνοντας έτσι τον χρόνο επαφής του βλεννογόνου του εντέρου με καρκινογόνες ουσίες που προσλαμβάνονται από τα τρόφιμα. Το βουτυρικό οξύ επίσης, μια ένωση που σχηματίζεται μέσω ζύμωσης των ωφέλιμων φυτικών ινών από τον μικροβιόκοσμο του παχέος εντέρου φαίνεται πως μπορεί και αυτό με τη σειρά του να μειώσει τις παθολογικές προνεοπλασματικές αλλοιώσεις που επάγονται από το σίδηρο της αίμης. Επίσης η βιταμίνη C, Ε, D καθώς και ιχνοστοιχεία όπως το σελήνιο και το ασβέστιο φαίνεται πως μειώνουν την καρκινογόνο δράση του σιδήρου της αίμης. [2]

Αυτός είναι και ο λόγος που θεωρείται πολύ σημαντικό όχι μόνο το κυρίως πιάτο (κόκκινο κρέας στη προκειμένη περίπτωση) αλλά και το συνοδευτικό, θα πρέπει να αποτελείται από λαχανικά, τροφή πλούσια σε φυτικές ίνες, των οποίων ο ρόλος είναι καταλυτικός στη καλή λειτουργία του εντέρου.

H επικινδυνότητα για εμφάνιση καρκίνου (κυρίως του εντέρου) έχει να κάνει περισσότερο με την ποσότητα και συχνότητα κατανάλωσης του κόκκινου κρέατος, την περιεκτικότητα του σε λίπος, τον τρόπο συντήρησης των κρεάτων (παστά κρέατα και αλλαντικά) αλλά και από τον τρόπο μαγειρέματος. Πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι η διατροφή μας είναι διαφορετική από αυτή των Αμερικανών και το κρέας μεταξύ των δύο πλευρών του Ατλαντικού αλλά και των ίδιων των χωρών μεταξύ τους είναι διαφορετικό όπως επίσης και ο τρόπος μαγειρέματος. Το συχνό μαγείρεμα στο γκριλ ή στα κάρβουνα προκαλεί τη σύνθεση πολυκυκλικών υδρογονανθράκων, ουσιών που είναι ιδιαίτερα καρκινογόνες. Αν όμως επιθυμείτε, σε συγκεκριμένες περιστάσεις, να φάτε μια μπριζόλα στα κάρβουνα μη διστάσετε να το κάνετε. Οι συστάσεις που δίνονται επί του θέματος είναι:

• Να συνοδεύουμε το γεύμα μας, που έχει ως βάση το κρέας με άλλες υγιεινές τροφές.
• Να αποφεύγουμε τα αλλαντικά.
• Η κατανάλωση κόκκινου κρέατος να μην υπερβαίνει την μία φορά την εβδομάδα.

Πηγές:

• Zhao Z, Oncotarget. 2017 Sep 6;8(47):83306-83314. Red and processed meat consumption and colorectal cancer risk: a systematic review and metaanalysis.
• SassoA,Latella S, Int J Food Sci Nutr. 2017 Nov 2:1-13 Dietary components that counteract the increased risk of colorectal cancer related to red meat consumption.